Kwiaty i owoce czarnego bzu (również kora choć rzadziej wykorzystywana) są jednymi z najcenniejszych surowców zielarskich.
Kwiaty działają napotnie, przeciwgorączkowo, przeciwzapalnie (na zapalenie spojówek, zapalenie gardła) moczopędnie, uszczelniają ścianki naczyń włosowatych i poprawiają ich elastyczność, doskonałe do inhalacji przy przeziębieniach z katarem, zapaleniu krtani i gardła.
Owoce czarnego bzu przede wszystkim zawierają bardzo dużo antyoksydantów nadających im ciemny kolor a nas chroniących przed wieloma chorobami (podobnie jak jagody, czarna porzeczka i aronia). Czarny bez zawiera duże ilości przeciwutleniaczy takich jak kwercetyna antocyjany i rutyna. Kwercetyna ma m.in. działanie przeciwzapalne i przeciwalergiczne (ma zdolność blokowania wydzielania histaminy). Antocyjany chronią przed chorobami układu krążenia i mają właściwości antynowotworowe. Antocyjany
mają podobne działanie do ibuprofenu. Rutyna działa jako środek przeciwzapalny i wzmacnia naczynia włosowate organizmu. Czarny bez posiada również właściwości antybakteryjne np. przeciwko niektórym paciorkowcom będącym przyczyną angin
Gdy zbliża się sezon grypy i przeziębień, czarny bez wzmocni organizm , podniesie odporność i pomoże w walce z chorobą.
Czarny bez rośnie wszędzie; na skrajach lasów i łąk, przy drogach, w zaroślach i ogrodach. Mamy go wciąż przed oczami ale niekoniecznie wiemy jak go wykorzystać. A szkoda gdyż jest niezwykle wartościowy.
JAK I KIEDY ZBIERAĆ KWIATY I OWOCE CZARNEGO BZU?
Kwiaty czarnego bzu zbiera się od maja do lipca, przy ładnej pogodzie, najlepiej rano, zaraz po tym, jak odparuje rosa. Baldachy powinny być nie w pełni rozwinięte, bez mszyc i zanieczyszczeń (omijamy te które już opadają). Ścina się je nożycami ogrodowymi lub ostrym nożem (nie zrywa) delikatnie i luźno układając w koszyku. Należy pamiętać, by nie ścinać wszystkich baldachów z jednego krzaka, bo zakłócimy naturalny wzrost i rozwój rośliny. Po ścięciu całych kwiatostanów można je związać w
bukiety i suszyć powieszone pod sufitem (szybko i ostrożnie, w ciepłym, przewiewnym miejscu). Można je również do suszenia rozłożyć na bawełnianych tkaninach lub suszyć w piekarniku w temperaturze nieprzekraczającej 40°C przy otwartych drzwiczkach. Dobrze wysuszone mają żółtawobiały kolor i intensywny zapach. Kwiaty bzu czarnego można również mrozić. Do suszenia ich nie myjemy. Nie wolno ich suszyć na słońcu, bo ciemnieją i tracą właściwości lecznicze. Kwiaty tak samo jak owoce, należy
przerabiać zaraz po zerwaniu.
Podczas zbioru owoców bzu czarnego (w sierpniu i wrześniu a w niektórych rejonach też w październiku) ścinamy całe baldachy. Wybieramy tylko te, na których owoce są dojrzałe czarne i lśniące. Suszymy je w przewiewnym miejscu, rozkładając cienką warstwą na papierze lub w piekarniku początkowo w temperaturze 30°C, następnie w 50°C z uchylonymi drzwiczkami. Dopiero po wysuszeniu obrywa się owoce z szypułek.
KILKA PRZEPISÓW NA WSPANIAŁE PRZETWORY Z CZARNEGO BZU
ZDROWE I SMACZNE
NALEWKA Z KWIATÓW CZARNEGO BZU
Składniki etap 1:
około 50 baldachów kwiatów czarnego bzu,
2 kg cukru
2 l wody
4 ekologiczne cytryny, pokrojone na cieniutkie plasterki
2 limonki pokrojone na cienkie plasterki/ można pominąć i dać w to miejsce cytryny
Składniki etap 2:
ok. 1 l spirytusu
ok. 1 l wódki
łyżeczkę korzenia arcydzięgla/ można pominąć
Przygotowanie:
W słoneczny dzień zrywamy dobrze rozwinięte baldachy kwiatów czarnego bzu. Możemy do tego użyć długich nożyc. Delikatnie układamy kwiaty na rozłożony papier i pozostawiamy na kilka godzin tak by wyszły z nich robalki. Myjemy i wyparzamy dokładnie duży 5l słój (lub kilka mniejszych) i łyżkę do mieszania.
Zagotowujemy cukier z wodą, przygotowując syrop.
Zostawiamy syrop do ostygnięcia: to ważne!
Cytryny parzymy, kroimy na cienkie plasterki.
Z baldachów bzu odcinamy nożyczkami grubą łodyżkę i cienkie gałązki tak by do słoja wkładać głównie kwiaty.
W słoju układamy na przemian kwiaty bzu i cytryny, zalewamy syropem.
Słój obwiązujemy gazą (aby nie wpadły muszki)
odstawiamy na około 10 dni w miarę słoneczne miejsce
Zalane syropem kwiaty od czasu do czasu mieszamy (np. raz-dwa razy dziennie).
Uważać na fermentację, jeżeli się pojawi przestawić w chłodniejsze miejsce
10ego dnia odcedzamy kwiaty z nastawu. Kwiatów nie wyrzucamy tylko przelewamy przegotowaną zimną wodą tak by wypłukać resztki syropu, który można używać do herbaty lub jako napój orzeźwiający z dodatkiem plasterka cytryny (bardzo smaczny)
Nastaw (odcedzony syrop z kwiatów czarnego bzu) mieszamy z wódką i spirytusem w proporcjach; 2 miarki syropu + jedna miarka wódki + jedna miarka spirytusu. Wlewamy do jednego naczynia, dodajemy arcydzięgiel (niekoniecznie), zakręcamy i lekko wstrząsamy, odstawiamy na 6-7 tygodni do leżakowania. Odcedzamy i przelewamy do butelek. Im dłużej nalewka stoi tym lepiej.
NALEWKA Z OWOCÓW CZARNEGO BZU
Składniki:
700g owoców czarnego bzu
500ml wody
700ml wódki
200ml spirytusu
skórka z 1/2 cytryny
sok z 1/2 cytryny
1 szklanka cukru
1/2 szklanki wody
Sposób przygotowania:
Dojrzałe owoce czarnego bzu poobrywaj z gałązek, dokładnie przebierz i umyj. Włóż owoce do garnka, zalej wodą, dodaj skórkę z cytryny zagotuj i gotuj jeszcze ok. 5 minut. Przecedź przez sito, sok przestudź i wymieszaj z alkoholem. Owoców nie wyrzucaj przygotuj z nich konfiturę (jak poniżej/w następnym przepisie). Dodaj wyciśnięty sok z cytryny, przelej do słoja i szczelnie zamknij. Po tygodniu dodaj ostudzony syrop cukrowy (syrop cukrowy: zagotuj wodę z cukrem). Butelki z nalewką z owoców czarnego bzu postaw z ciemnym miejscu i pozostaw na co najmniej 3 miesiące
KONFITURA Z OWOCÓW CZARNEGO BZU
Składniki:
350g owoców czarnego bzu
350g jabłek słodko-kwaśnych (np. kosztele, antonówki, renety)
szklanka cukru
sok z 1 cytryny
Sposób przygotowania:
Jabłka umyj, obierz i pokrój na niewielkie kawałki.
Do garnka o grubym dnie wsyp owoce czarnego bzu, jabłka i cukier, można odrobinę podlać wodą i smażyć ok. 30 minut. Dodaj sok z cytryny i smaż jeszcze ok. 20-30 minut do czasu, aż konfitura zgęstnieje. Gorącą konfiturę z owoców czarnego przełóż do wyparzonych (i dobrze osuszonych) słoików. Słoiki z konfiturą dodatkowo pasteryzuj: włóż do garnka wypełnionego do 2/3 wysokości słoików wodą. Gotuj 15 minut od zagotowania.
SYROP Z OWOCÓW CZARNEGO BZU
Składniki:
2/3 szkl. owoców czarnego bzu
2/3 szkl. wody
1 łyżka imbiru w proszku 1 cm świeżego kłącza
1 łyżeczka cynamonu
3 goździki
1/3 szkl. miodu (więcej lub mniej w zależności od upodobań)
Sposób przygotowania:
Owoce czarnego bzu poobrywaj z gałązek baldachów, przebierz, umyj i osusz. Wsyp owoce do garnka wraz z pozostałymi składnikami (oprócz miodu). Gotuj na wolnym ogniu przez 30-45 min. Odstaw do wystygnięcia tak by wygotowany sok był jeszcze ciepły. Przecedź przez sitko,
dodaj miód i wymieszaj. Jeżeli jest wystarczająco słodki przelej do butelki i przechowuj w lodówce (do kilku miesięcy).
SOK Z OWOCÓW CZARNEGO BZU
Składniki:
owoce czarnego bzu
miód (1 część miodu na 10 części soku)
Sposób przygotowania:
Owoce czarnego bzu poobrywaj z gałązek baldachów, przebierz i umyj. Wsyp do garnka i ogrzewaj aż puszczą sok, rozgnieć je tak by wydobył się z nich miąższ, przecedź przez gazę. Zagotuj odcedzony sok z miodem (miód po zagotowaniu nabiera cech rozgrzewających i nie zaśluzowuje organizmu). Rozlać do ciemnych butelek. Pić 2-3 razy dziennie po szklance rozcieńczonego soku (50 g soku dopełnione gorącą wodą) przy przeziębieniu, zaburzeniach trawienia, nerwobólach.
ODWAR Z KWIATÓW CZARNEGO BZU
Składniki:
1 łyżka suszonych kwiatów czarnego bzu
1 szkl. wody
Sposób przygotowania:
1 łyżkę kwiatów czarnego bzu zalej szklanką zimnej wody, doprowadź do wrzenia i gotuj na małym ogniu nie dłużej niż 2 minuty. Odstaw pod przykryciem na 30 min. Odcedź i pij 3 razy dziennie po 1/3 szklanki jako środek napotny, przeciwgorączkowy i moczopędny.
PARÓWKA / INHALACJA Z KWIATÓW CZARNEGO BZU doskonała na udrożnienie nosa w infekcji dróg oddechowych
Składniki:
1 łyżka suszonych kwiatów czarnego bzu
1/2 szkl. wody
ręcznik
chusteczki do nosa
Sposób przygotowania:
1 łyżkę kwiatów czarnego bzu wsyp do miseczki, usiądź przy stole, zalej kwiaty bzu 1/2 szkl. gorącej wody, chwilę odczekaj tak by para unosząca się nad miseczką nie była zbyt gorąca. Nakryj głowę ręcznikiem i głęboko oddychaj przez nos i przez usta na zmianę wciągając unoszącą się nad miseczką parę z olejkami eterycznymi z kwiatów bzu. Wyczyść nos. Jest to sposób niezawodny na udrożnienie nosa przy infekcji z katarem. Opary działają antyseptycznie i odkażająco.
KWIATY CZARNEGO BZU SMAŻONE W CIEŚCIE NALEŚNIKOWYM
Składniki:
kilka baldachów czarnego bzu
cukier puder do posypania
olej kokosowy do smażenia
sok z cytryny do skropienia
Ciasto naleśnikowe:
1/2 szkl. mąki
1 jajko
1/4 szkl. wody gazowanej
1/4 szkl. mleka
szczypta soli, szczypta cukru
Przygotowanie:
Wlej do miski mleko i wodę, wbij jajko, wsyp sól i wymieszaj (trzepaczką lub blenderem ). Następnie dodaj mąkę i mieszaj do utworzenia gładkiego, rzadkiego ciasta. Odstaw ciasto na około 30 minut. Na patelni podgrzej olej do smażenia, nieopłukane baldachy kwiatów łap za łodyżki obtaczaj w cieście i smaż. Gdy staną się złociste, zdejmij je z patelni. Przekładaj na talerze, nożyczkami ucinaj ogonki (są gorzkie), posyp cukrem pudrem i ewentualnie skrop sokiem z cytryny.
OLEJEK DO MASAŻU PRZECIW CELLULITOWI
Składniki:
500 gramów owoców
Przygotowanie:
owoce myjemy, wsypujemy do garnka i gotujemy ok. 10 minut ciągle mieszając. Powstały sok przelewamy do naczynia przez gazę, by oddzielić go od owoców. Odstawiamy go na kilka godzin. Po kilku godzinach na powierzchnie wypłynie olej, który ostrożnie zebrany przelewamy do butelki z ciemnego szkła. Przechowujemy w ciemnym i chłodnym miejscu. Stosuje się go kilka razy w tygodniu wykonując energiczny masaż kolistymi ruchami. Regularne stosowanie poprawi wygląd i napięcie skóry.
UWAGA
Czarnego bzu nie można jeść na surowo!
Zawiera on sambunigrynę, która może spowodować niestrawność, wymioty, zawroty głowy lub omdlenia - tylko przy spożyciu na surowo i to większej ilości. Sambunigryna jest neutralizowana poprzez obróbkę termiczną. Wystarczy czarny bez zagotować żeby się pozbyć złego składnika. Wówczas przetwory są całkowicie bezpieczne, sambunigryna podczas podgrzewania rozkłada się. Przetwory z czarnego bzu warto robić gdyż są przepyszne i co dużo ważniejsze bardzo zdrowe.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz